در یک بررسی کلی، کنفرانس شرم الشیخ را می توان ترکیبی از اجلاس اسفند ماه گذشته بغداد و کنفرانس بین المللی دو سال پیش قاهره ارزیابی کرد. زیرا از یک سو کنفرانس شرم الشیخ ادامه همان اجلاس قبلی بغداد بود که در آن دولت منتخب مردم عراق به نخست وزیری آقای نوری مالکی دوباره مورد شناسایی و تایید شرکت کنندگان قرار گرفت و در عین حال قرار شد سه کمیته امنیتی، آوارگان و انرژی که در اجلاس بغداد مورد توافق قرار گرفته بود که پس از اجلاس شرم الشیخ عملیاتی و اجرایی شود.

تشکیل کمیته امنیتی مشترک میان عراق و همسایگان عراق را می توان به شفاف شدن امور امنیتی در عراق کمک کند و در عین حال جلوی اتهام زنی دولتهای غربی و استفاده ابزاری آنها از نا امنی ها را بگیرد.

همچنین در هر دو اجلاس از حضور فعالانه جمهوری اسلامی ایران قدردانی کردند. و به همین دلیل مسئولان دولت عراق به طور کلی از کسانیکه منافع خود را در تثبیت دولت می دانند بر شرکت در این کنفرانس تاکید کردند و پیشاپیش به این نتیجه رسیده بودند که عدم شرکت ایران در این اجلاس موجب شکست اجلاس خواهد شد. از طرف دیگر کنفرانس شرم الشیخ از دو جهت دیگر هم با کنفرانس دو سال پیش قاهره شباهت داشت.

یکی از این لحاظ که در هر دو کنفرانس تمرکز خاص بر روی مسئله بازسازی عراق صورت گرفت و در کنفرانس شرم الشیخ علاوه بر اینکه حدود ۳۰ میلیارد دلار از بدهی های عراق بخشیده شد حدود ۵ میلیارد دلار دیگر نیز اعتبار برای هزینه در بخشهای اقتصادی و بازسازی عراق جمع آوری شد که البته همکاری کشورهای عربی در باره این امور به تامین ملاحظات سیاسی آنها مشروط شده است که این امر تحقق این بخش از وعده های مالی را در هاله ای از ابهام قرار داده است.

وجه تشابه دیگر کنفرانس بین المللی شرم الشیخ با کنفرانس دو سال پیش قاهره، پیگیری مسائل مربوط به روند صلح خاورمیانه بوده است که در این زمینه دیداری میان نمایندگان کشورهای عربی و غربی اعم از اروپایی و آمریکایی صورت گرفت و تحول در این زمینه نیز وارد شدن سوریه به جمع کشورهای عربی طراح مذاکره است. همچنین طرح مسائل مربوط به روند صلح در خاور میانه در کنفرانس بین المللی عراق از پیوند و ارتباط ماهوی مسائل خاورمیانه اعم از عراق و فلسطین حکایت دارد که در عین حال باعث پیچیدگی تلاشهای مربوط به حل بحران در هر سه حوزه شده است اما در مجموع آنچه که به مسئله عراق مربوط می شود کنفرانس بین المللی شرم الشیخ گامی رو به جلو در جهت احیای حاکمیت ملی عراق محسوب می شود مشروط به اینکه اولا مصوبات کنفرانس عملی شود و دو اینکه دولتهای اشغالگر اراده لازم برای پایان دادن به اشغال عراق را از خود نشان دهند و به نوعی هدف از بین المللی کردن کنفرانس تقسیم شکست بین کشورهای و نیز کم کردن هزینه هاست که این خود نوعی پذیرش شکست از سوی نو محافظه کاران کاخ سفید است که در حال حاضر به قول خانم نانسی پلوسی رئیس کنگره آمریکا بوش در خصوص مسائل عراق نابینا شده است.

محمد میرزائی

عضو کمیته کارشناسی خاورمیانه

توضیح: این مطلب در شماره ۸ هفته نامه مفید در تاریخ ۲۲ اردیبهشت ۱۳۸۶ به چاپ رسیده است.

بازگشت به شماره ۸